نویسندگان: محمدجواد اخوان، حمیدرضا شاه نظری
محصولات مرتبط
کتاب افسون اشباح
کتاب «افسون اشباح (واکاوی روند تکوین جریان تجدید نظرطلب در پروژه جنگ نرم)» نوشتهٔ «محمدجواد اخوان» و «حمیدرضا شاه نظری» و منتشرشده توسط انتشارات بینشمند، اثری پژوهشی در حوزهٔ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران معاصر است. این کتاب به بررسی شکل‌گیری و رشد جریان تجدیدنظرطلب در بستر پروژهٔ جنگ نرم می‌پردازد و با رویکردی تحلیلی، زمینه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی این پدیده را واکاوی می‌کند.
درباره کتاب افسون اشباح
«افسون اشباح» در فضایی پژوهشی و تحلیلی، به بررسی روند شکل‌گیری و تکوین جریان تجدیدنظرطلب در ایران پس از انقلاب اسلامی می‌پردازد. کتاب در سال‌های پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دهم و عبور از بحران‌های سیاسی آن دوره نوشته شده و دغدغهٔ اصلی آن، واکاوی ریشه‌ها و زمینه‌های فکری، اجتماعی و سیاسی جریان‌هایی است که به بازنگری در اصول و آرمان‌های انقلاب اسلامی گرایش پیدا کردند. نویسندگان تلاش کرده‌اند با استناد به اسناد، نقل‌قول‌ها و تحلیل‌های تاریخی، تصویری از نحوهٔ نفوذ اندیشه‌های غربی، تغییر رفتار سیاسی برخی نخبگان و نقش بنیادها و حلقه‌های فکری در این فرآیند ارائه دهند. کتاب همچنین به نقش دانشجویان، روشنفکران و گروه‌های سیاسی در این تحولات اشاره دارد و سعی می‌کند با نگاهی انتقادی، روند استحالهٔ برخی جریان‌های سیاسی و فکری را در بستر جنگ نرم و پروژه‌های براندازی نرم مورد بررسی قرار دهد. این اثر در بستر تحولات دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ شمسی و با تمرکز بر وقایع و جریان‌های مؤثر بر فضای سیاسی و فرهنگی ایران نگاشته شده است.
خلاصه کتاب افسون اشباح
کتاب «افسون اشباح» با مروری تاریخی آغاز می‌شود و مفهوم تجدیدنظرطلبی را از ریشه‌های آن در اندیشه‌های سوسیالیستی و مارکسیستی تا ظهورش در فضای سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی دنبال می‌کند. نویسندگان ابتدا به این نکته می‌پردازند که تجدیدنظرطلبی معمولاً پس از تحولات بزرگ و انقلاب‌ها در میان نخبگان رخ می‌دهد و در ایران نیز پس از پیروزی انقلاب، برخی از نیروهای سیاسی و فکری که زمانی در صفوف انقلابیون بودند، به تدریج به بازنگری در اصول و ارزش‌های اولیه انقلاب روی آوردند. کتاب به بررسی زمینه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ظهور این جریان می‌پردازد و نقش سیاست‌های دولت سازندگی، تحولات اجتماعی و تغییر ذائقهٔ عمومی را در این روند تحلیل می‌کند. همچنین به نقش بنیادها و مراکز پژوهشی خارج از کشور، حلقه‌های فکری داخلی مانند «کیان» و «مرکز تحقیقات استراتژیک»، و ارتباط آنها با جریان‌های لیبرال و ملی‌گرا اشاره می‌شود. در بخش‌هایی از کتاب، به استحالهٔ جریان چپ سنتی و ظهور تکنوکرات‌ها و لیبرال‌ها پرداخته می‌شود و چگونگی تغییر گفتمان عدالت‌خواهی به آزادی‌خواهی و فاصله گرفتن از آرمان‌های اولیه انقلاب بررسی می‌شود. نویسندگان با ذکر نمونه‌هایی از وقایع سیاسی و فرهنگی دهه‌های ۷۰ و ۸۰، نقش دانشجویان، روشنفکران و رسانه‌ها را در ترویج اندیشه‌های تجدیدنظرطلبانه و پروژهٔ جنگ نرم تحلیل می‌کنند. در نهایت، کتاب با تأکید بر اهمیت بصیرت سیاسی و فرهنگی، مخاطب را به تأمل دربارهٔ ریشه‌ها و پیامدهای این تحولات دعوت می‌کند.
چرا باید کتاب افسون اشباح را خواند؟
این کتاب با رویکردی تحلیلی و مستند، روند شکل‌گیری و گسترش جریان تجدیدنظرطلب در ایران را در بستر پروژهٔ جنگ نرم بررسی می‌کند. مطالعهٔ آن برای کسانی که به دنبال شناخت عمیق‌تر از تحولات سیاسی و فکری ایران معاصر هستند، فرصت مناسبی برای آشنایی با ریشه‌ها، بازیگران و پیامدهای این جریان فراهم می‌آورد. همچنین کتاب با پرداختن به نقش بنیادها، حلقه‌های فکری و تحولات اجتماعی، تصویری چندلایه از فرآیند استحالهٔ برخی جریان‌های سیاسی ارائه می‌دهد.
خواندن کتاب افسون اشباح را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟
این اثر برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه علوم سیاسی، مطالعات انقلاب اسلامی، فعالان فرهنگی و علاقه‌مندان به تحلیل جریان‌های فکری و سیاسی ایران معاصر مناسب است. همچنین برای کسانی که دغدغهٔ شناخت پروژه‌های جنگ نرم و تأثیر آن بر تحولات اجتماعی و سیاسی ایران را دارند، مطالعهٔ این کتاب مفید خواهد بود.
فهرست کتاب افسون اشباح
- فصل اول: تجدیدنظرطلبی چیست؟ به تعریف و ریشه‌های تاریخی تجدیدنظرطلبی و ظهور آن در فضای سیاسی ایران می‌پردازد.
- فصل دوم: زمینه‌های بروز و تکوین تجدیدنظرطلبی عوامل سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی مؤثر در شکل‌گیری این جریان را بررسی می‌کند.
- فصل سوم: بنیادهای ضدانقلاب و مراکز پژوهشی نقش بنیادها و مراکز پژوهشی خارج از کشور و ارتباط آنها با جریان‌های داخلی را تحلیل می‌کند.
- فصل چهارم: حلقه‌های تجدیدنظرطلبی به معرفی حلقه‌های فکری و فرهنگی مانند «کیان» و نقش آنها در ترویج اندیشه‌های جدید می‌پردازد.
- فصل پنجم: چهره‌های شاخص تجدیدنظرطلب به معرفی و تحلیل دیدگاه‌ها و عملکرد برخی چهره‌های شاخص این جریان اختصاص دارد.
هر فصل با ذکر نمونه‌ها و تحلیل‌های تاریخی، سیر تکوین و گسترش جریان تجدیدنظرطلب را در بستر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران دنبال می‌کند.
بخشی از کتاب افسون اشباح
«تجدیدنظرطلبی یا بازنگرشگری از ریشه‌ی لاتین به معنای «گرایش به تجدیدنظر و بازنگری» آمده است. تجدیدنظرطلبی ابتدا عنوانی بود که به روش سیاسی و فکری سوسیالیست‌هایی که در اواخر قرن نوزدهم و سرآغاز قرن بیستم در برخی از نظریه‌های کارل مارکس در مورد مبارزه طبقاتی و آینده‌ی سرمایه‌داری تجدیدنظر کردند، به کار رفت. آنها که سرسلسله‌شان را روزنامه‌نگار سوسیالیست آلمانی ادوارد برنشتاین به شمار می‌آید، معتقد بودند که به جای انقلابی‌گری باید به تدریج و آرام آرام از سرمایه‌داری به سوسیالیسم رسید. ادوارد برنشتاین در کتاب خود به نام «سوسیالیسم تکاملی» اصول عقاید مارکس را رد کرد و به صراحت بیشتر پیش‌بینی‌ها و نظریات مارکس را نادرست اعلام کرد. به همین دلیل در گروه‌ها و حزب‌ها و کشورهای کمونیست اصطلاح تجدیدنظرطلبی را معادل کژروی از اصول و گرایش به سازشکاری و کم و بیش خیانت به شمار می‌آورند. به طور کلی تجدیدنظرطلبی یکی از گرایشاتی است که معمولاً بعد از وقوع تحولات اساسی و انقلاب‌های بزرگ در میان نخبگان این تحولات رخ می‌دهد. تجدیدنظرطلبان در حقیقت گروهی از نخبگان فکری و سیاسی متعلق به یکی از لایه‌های فکری و اجتماعی فعال در سیر تحولات هستند که اگر چه ابتدائاً در زمینه‌سازی و ایجاد تحولات حضور دارند، ولی به تدریج و در گذر زمان نسبت به ایدئولوژی، مبانی فکری و ارزش‌های اولیه خود دچار تردید شده و در نهایت از آن عدول می‌کنند و حتی در مواقع بسیاری جریان‌های مخالف را ایجاد می‌کنند یا با جریان‌های مخالف همراهی می‌کنند.»
دیدگاه خود را بنویسید